Thor Heyerdahl i wyprawa Kon-Tiki
Czyli „Ja nie przepłynę oceanu spokojnego na tratwie z balsy?”
Thor Heyerdahl, XX wieczny, dość kontrowersyjny antropolog i historyk zauważył podczas swoich badań, że legendy, język i technologia plemion Polinezji i plemion z Ameryki Południowej mają kilka wspólnych cech. W tym legendy i słownictwo.
Drążąc temat postawił dość kontrowersyjną teorie, jakoby przedkolumbijscy mieszkańcy Ameryki wyemigrowali do Polinezji. Gdy przedstawiał swoją teorię innym badaczom w Nowym Jorku, ci go wyśmiali, a prawdopodobnie jeden z nich nawet powiedział „Doskonale, proszę spróbować odbyć kiedyś podróż z Peru na wyspy Oceanu Spokojnego na tratwie z balsy!”
Wydaje mi się, że mogli się troszkę spodziewać tego co zrobi Thora, który zakasał rękawy, a wychodząc rzucił „to pa na to!”. I ruszył załatwić tratwę z balsy i załogę w najbliższym zakładzie produkcji tratw z balsy i załóg.
Sama wyprawa odbyła się w 1947 roku a jej przygotowania zajęły ponad rok, warto w tym miejscu prześledzić budowę samej trawy.
Balsa to drewno tradycyjnie używane do budowy Łodzi w Ameryce. Suche jest lżejsze niż korek i dość wytrzymałe, dzięki czemu idealnie nadaję się do budowy jednostek morskich. Przy budowie użyto także bambusa, sosny, liści bananowca i konopnych lin. Świadkowie wypłynięcia i tworzenia okrętu byli zgodni, że szykuje się piękna katastrofa. Dosłownie stawiano zakłady kiedy cała konstrukcja się rozleci!
Sama nazwa statku “Kon-Tiki” była nawiązaniem do imienia legendarnego Króla Słońca z legend inkaskich i polinezyjskich. Miły gest.
Inną ciekawa kwestia była załoga statku, nawet teraz jej opis brzmi jak bardzo dobry pomysł na serię filmów w stylu “Mission impossible”:
- Erik Hesselberg – bliski przyjaciel Thora był marynarzem z wieloletnim doświadczeniem i artystą. Jego dziełem jest malunek “Kon- Tiki “ na statku.
- Herman Watzinger – z zawodu inżynier, zajmował się prognozowaniem pogody i zbieraniem materiałów badawczych. Był drugim dowodzącym po Heyerdahl’u.
- Knut Haugland– operator radiostacji i uczestnik norweskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jako operator radiostacji przysłużył się podczas sabotowania produkcji ciężkiej wody, jednego z składników potrzebnych do produkcji broni atomowej.
- Torstein Raaby – tak jak Knut był ekspertem od transmisji radiowej i tak samo jak Knut zasłużył się podczas wojny sabotując działania niemieckiej armii w ciężkich warunkach i za linią wroga. Z takim życiorysem wyprawa przez ocean na tratwie musiała brzmieć jak wakację.
- Bengt Danielsson – antropolog, który interesował się teorią Thora z naukowego punktu widzenia. Podczas obserwowania przygotowań do wyprawy po prostu spytał czy może się dołączyć. Przygarnęli go z chęcią, jako jedyny znał hiszpański. Amator czytania, zabrał na wyprawę i przeczytał 73 książki!
Po 101 dniach żeglugi tratwa osiadła na rafie w pobliżu Polinezji. Zaufanie wschodnim wiatrom i prądowi Peruwiańskiemu zaowocowało sukcesem wyprawy. Podczas podróży dwóch członków załogi w celach badawczych odżywia się racjami zapewnionymi przez amerykańską marynarkę wojskową, reszta natomiast była zdana na ocean. Przy okazji załoga odkryła kilka nowych gatunków zwierząt morskich i potwierdziła niesamowita trwałość tratwy z balsy.
Pomimo osiągnięcia celu, napisania książki opisującej wyprawę i filmu dokumentalnego nakręconego podczas podróży wciąż wielu badaczy wątpiło w założenia Heyerdahla, który w przyszłości zorganizował kilka podobnych wypraw morskich ale to temat na inny raz.
